Na behandelingen om de tics te verminderen en meer te accepteren, werd Mette getest. Daar kwam adhd uit. ,,Ik was wel blij dat er eindelijk een verklaring was.”

Door de diagnose heeft Mette, die nu in 4 vwo van het Ashram College zit, een oranje kaart. ,,Daarmee mag je bij toetsen apart zitten en krijg je 20 procent meer tijd. Voor mij is dat heel fijn, want ik moet iets soms wel vijf keer lezen voordat ik doorheb wat er staat. Daarnaast twijfel ik vaak erg over antwoorden. En hoe minder afleiding in het klaslokaal, hoe beter mijn toetsen vaak gaan.”

,,Met allerlei trucjes kunnen zij het langer verbloemen, maar uiteindelijk lopen meisjes een keer vast”, leggen orthopedagogen Kayleigh Hillebrand (25) en Gwenny van Rijn (31) uit. Ze zien bij De Praktijk(4Kids) in Alphen net zoveel jongens als meisjes met adhd. ,,Het is niet lastiger om adhd bij meisjes vast te stellen, maar vooral anders, omdat je veel meer de nuance moet opzoeken”, zegt Hillebrand.

Toch is er wel een groot verschil tussen de twee geslachten. ,,Vaak zien we jongetjes al vanaf 6 jaar, terwijl dat bij meisjes meestal pas in de middelbare schoolperiode is.”

Een verklaring voor dit grote leeftijdsverschil hebben de orthopedagogen wel. ,,Als jongetjes in groep 3 komen moeten ze toch meer stilzitten en leren en dan valt sneller op dat ze daar moeite mee hebben”, zegt Van Rijn. ,,Bij meisjes met adhd slaat het vaker naar binnen toe. Ze kunnen ook wel wiebelen op hun stoel of friemelen aan hun kleding, maar het zijn ook vaak dromerige meisjes die heel creatief, spontaan, assertief en extravert zijn. Maar ondertussen gebeurt er bij deze meisjes van binnen van alles dat voor de omgeving niet zichtbaar is.”

In hun hoofd is het vaak een drukke bedoening. Van Rijn: ,,Een leraar kan denken dat een meisje naar hem kijkt en dus oplet, maar ondertussen zit zij bijvoorbeeld te bedenken dat ze vanmiddag uit school cakejes gaat bakken.”

Een andere reden waarom meisjes met adhd vaak later in de geestelijke gezondheidszorg terechtkomen, is dat meisjes heel erg hun best doen om hun problemen te maskeren. ,,Ze willen toch voldoen aan het nog steeds bestaande beeld dat meisjes rustig, braaf, geordend en ijverig zijn”, zegt Van Rijn.

Ook voor leerkrachten is het lang niet altijd makkelijk om adhd te signaleren. Van Rijn: ,,Zij zien bijvoorbeeld alleen dat een leerling op tijd haar werkstuk inlevert, maar niet dat zij door uitstelgedrag uiteindelijk een nacht heeft doorgewerkt om het op tijd af te krijgen.” Hillebrand: ,,Als wij leerkrachten spreken in ons diagnostisch onderzoek horen we wel eens dat deze meisjes wat trager zijn of slordigheidsfoutjes maken, maar soms valt leerkrachten nauwelijks iets op. Meisjes met adhd zijn vaak heel goed in overcompenseren.”

Op de middelbare school blijkt uiteindelijk dat ze toch professionele hulp nodig hebben. ,,Dan wordt er meer van ze verwacht qua zelfstandigheid, plannen en organiseren en dan vallen ze eigenlijk een beetje door de mand, omdat ze daar niet goed in zijn”, zegt Van Rijn. Hillebrand: ,,Er gebeurt in de pubertijd ook nog eens heel veel qua hormonen en sociale interactie wordt complexer.”

Dat merkte de 14-jarige Mette ook. Nu ze medicatie krijgt voor meer rust en concentratie, wordt ze door een coach geholpen om haar schoolwerk beter aan te kunnen. ,,Ik stel dingen vaak uit en heb moeite om ergens aan te beginnen. Daarom hebben we een planning gemaakt hoe ik toetsweken moet aanpakken. Met kleurtjes heb ik heel overzichtelijk wat en wanneer ik moet leren en doen.”

Regelmatig zien de orthopedagogen zulke meisjes pas wanneer ze zich melden met angstklachten of somberheid. ,,Dat zien we bij meisjes veel vaker dan bij jongens. Zij hebben soms zo op hun tenen gelopen of het gevoel gehad dat ze niets kunnen, dat ze in de loop der jaren een heel laag zelfbeeld hebben gekregen. Soms zijn ze zelfs depressief geworden of hebben ze een eetstoornis ontwikkeld.”

Als na uitgebreid onderzoek de diagnose adhd is gesteld, zijn veel meisjes daar volgens de orthopedagogen blij mee. ,,Omdat ze eindelijk niet meer zichzelf de schuld hoeven te geven van hun problemen, maar de oorzaak iets in hun hoofd is”, zegt Van Rijn. ,,Bovendien willen ze graag geholpen worden, omdat ze tegen dingen blijven aanlopen.”

De behandeling van meisjes met adhd is heel uiteenlopend. ,,Psycho-educatie, waarbij wordt gewerkt aan zelfinzicht en acceptatie, is een heel belangrijke”, zegt Hillebrand. ,,Verder werken we vaak met cognitieve gedragstherapie om hun eigen negatieve gedachten over zichzelf te veranderen.” Ook mindfulness en executieve functietraining kan helpen. ,,Kinderen leren hier bijvoorbeeld beter plannen, leren en reageren.”

De twee orthopedagogen vinden dat er bij zowel ouders als leerkrachten meer bewustzijn moet komen voor adhd bij meisjes. ,,Voor een meisje dat last heeft van de stoornis geldt: hoe eerder de diagnose er is, hoe beter ze geholpen kan worden.”